Zeka Nedir?
Toplumda Neden ‘Sayısal Üstünlüğü’ Düşüncesi Var?
Zeka.. Hepimiz anaokulu, ilkokul, ortaokul, lise… gibi birçok eğitim sınıfından geçtik. Çeşit çeşit bilgiler öğrendik ve bu bilgilerin çoğunu hayatımızda, en azından girdiğimiz sınavlarda, kullandık. Her ne kadar çeşitli derslerden bilgiler öğrensek de toplumumuz tarafından sayısal derslerde başarı göstermek çoğu zaman için diğer derslere göre daha üstün sayıldı. Yaşıtımız kişilerle, yakınımızdaki arkadaşlarımızla sürekli sayısal dersler hakkında karşılaştırıldık. Peki sayısal derslerde başarı göstermek gerçekten zekilik göstergesi midir? Ve her şeyden önce nedir bu zeka?
Oo sayısal bölümde mi okuyor? Ne kadar da zeki…
Zeka Nedir?
Zeka, deneyimlerden öğrenme, problem çözme ve yeni duyumlara uyum sağlamak için bilgiyi kullanmayı içeren zihinsel süreçtir. Peki psikologlar zekayı nasıl yorumladı?
Zeka Kuramları:
a) Spearman’ın Genel Zeka Faktörü
Charles Spearman, bir alanda iyi olan bireylerin diğer alanlarda da iyi olduğunu ileri sürer. Bu türden insanların yüksek düzeyde genel zekaya sahip olduklarını ifade eder.
b) Gardner’ın Çoklu Zeka Kuramı
Becerilerimiz, geleneksel okul zekasından öte geniş bir beceri yelpazesinde sekiz ya da dokuz zeka alanı en iyi şekilde sınıflandırılabilir.
- Doğa bilimsel
- Dil bilimsel
- Mantıksal- matematiksel
- Müzikal
- Uzamsal
- Bedensel- kinestetik
- Içedönük
- Kişilerarası- sosyal
- Olabilecek 9. zeka ise; Varoluşsal zeka (yaşam, ölüm ya da varoluşla ilgili derin sorulara kafa yorma becerisi)
c) Sternberg’in Üç Zeka Alanı
Zekamız, en iyi şekilde; gerçek dünya başarısını yordayan üç alanda sınıflandırılabilir.
- Analitik
- Yaratıcı
- Pratik
d) Duygusal Zeka
Sosyal zeka yaşam başarısının önemli bir göstergesidir.
- Duyguları algılama
- Duyguları anlama
- Duyguları yönetme
- Duyguları yorumlama
Zeka konusunda çok kabul görmüş görüşler bu şekildedir.
Zekayı Neye Göre Ölçüyoruz?
Halk arasında zeka daha çok üniversite sınavı vb. sınavlarla ölçülüyor. Ama aslında ikisinin arasında çok fark var.
Zeka testi: bireyin zihinsel yetisini sayısal değerler kullanarak ve diğer kişilerle karşılaştırarak belirleyen bir yöntemdir.
Başarı testi: bir kişinin ne öğrendiğini değerlendirmek amacıyla tasarlanan testtir. Üniversite sınavı bu testlere örnek olarak gösterilebilir.
Yukarıda sizlerle zeka üzerindeki birçok görüşü paylaştım. Ve gördüğünüz gibi zeka sadece sayısal bölümle alakalı bir kavram değil. Herkesin kendine göre bir zeka alanı var. Ama asla biri diğerinden daha üstün değil. Bizim toplumumuzda bu algının oluşmasının sebebini ise sayısal alanda olan mesleklere bağlıyorum. Çünkü her nedense en başarılı olan kişiler doktorlar, mühendisler vb. meslekleri yapanlar gibi görülüyor.
Ama biz bir toplumuz ve bu toplumun içinde doktoruyla, mühendisiyle, psikoloğuyla, avukatıyla, müzisyeniyle, terzisiyle, öğretmeniyle daha sayamadığım birçok mesleği yapan insanıyla varız. Ve hepimiz ayrı ayrı güzeliz. Hem de hiçbirimizin bir diğerinden üstünlüğü yok hele de zeka konusunda böyle bir şey mümkün değil. Evet tabii ki de insanların zekaları birbirinden çok farklı olabilir ama bu mesleklerle, sayısal- sözel alanlarla ölçülecek bir şey değil. Bunu ölçmek için yeterince zeka testi var mesleklere veya sayısal- sözel alanlara ihtiyacımız yok.
Yazar: Aybüke Aydın
Instagram: aybuke__aydn
Sonra ki yazımızı inceleyin Öz Şefkat, İlişkilerde Sınır Koymak
