Çocuk ve Yas sürecinde Yapılan Yanlışlar

Çocuk ve yas süreci hayatın kaçınılmaz bir parçasıdır. Yas kayba verilen çok yönlü bir cevaptır. Yas süreci kişiler arasında belirgin farklılıklar gösterir. Çocuk ve ergenler yas sürecinin yanı sıra kaybın getirdiği yaşam sorunlarıyla da uğraşmak zorunda kalır. Çocukların %70’inde 18 yaşına gelene kadar ebeveyn, yakın akraba ya da arkadaş kaybı yaşarlar.

• Çocuğun üzülmesini engellemek için ölüm hakkında gerçek olmayan şeyler söylenmesi
• Ölümün bir uyku gibi gösterilmesi oldukça risklidir.Bu açıklamalar çocukları uyumaktan korkmasına ve endişelenmesine sebep olabilir. Bu çocuklar anne babaların uyumasından da huzursuz olurlar.Onları uykularında uzun uzun seyretmeye , nefes alıp almadıklarını kontrol etmeye başlayabilirler.
• Çocukların yetişkinler kadar üzülmediğini ve etkilenmediğini düşünmek son derece yanlıştır Çocuklar da yetişkinler kadar acı çeker ve yas tutar.
• Kayıp sonrası törenlere ritüellere çocuğun katılmasının engellemesi yanlıştır.Çocuğun ölümü somutlaştırmasını engeller . Cenaze törenine ya da sonrasındaki ritüellere katılmasına , kaybettiği kişiyle vedalaşmasına izin verilmeli , duygularını yaşamasına olanak sağlanmalıdır.
• Çocuğu yas sürecinde isremediği ve başa çıkamayacağı durumlarla karşı karşıya bırakmak onu zorlamak yanlıştır. Çocuğun gelişim düzeyine uygun olmayan açıklamalar ve deneyimler çocuk için travmatize edicidir. Süreçle ilgili ,cenaze işlemleri , çocuğa anlaşılır bir dille , dramatize etmeden bilgi verilmeli , onunla konuşulmalı ,soruları cevaplanarak bu sürece dair yaşanacaklara hazırlanmalıdır.
• Ölümü korkutucu ve ürkütücü bir süreç olarak anlatmak ya da kaybettiği kişinin yeniden geleceğine inandıracak , melek olmak gibi açıklamalar yanlıştır.
• Unutulmamalıdır ki , kayıp ve ölüm yetişkinler için ne kadar zor bir süreç ise çocuk içinde zordur , bu süreci daha fazla birlikte olarak , konuşarak , paylaşarak yaşamak , sağlıklı bir yas süreci için çok önemlidir.

Çocuklarda Yasla Başa Çıkmaya Yönelik Öneriler

1. Çocukların duygularını fark etmlerine ve ayırt etmelerine yardımcı olun.
2. Travmatik kayıplar tepkilerin şiddetini kontrol etmeyi güçleştirebilir. Bu, çocuğun bütün kontrolü kaybetmesi anlamına gelir. Bu durumda çocuğun duygularını sözlerle ifade etmesine ya da onları başka bir şekilde ortaya koymasına yardımcı olun.
3. Çocuğa kaybı haber vermeyi ertelemeyin . Yalan söylemeyin.
4. Ölen kişinin bir daha geri gelmeyeceğini uygu bir dille ifade edin.
5. Cenaze töreninde olacaklardan önceden bahsedin.
6. Ölen kişinin uzun bir yolculuğa çıktığı ya da uykuda olduğundan söz etmeyin . Olanlarla ilgili tam ve doğru bilgi verin.
7. Soyut açıklamalardan çok çocuğun yaşına uygun ve somut açıklamalar yapın.
8. Zor olan her şeyle ilgili çocukla konuşmak için zaman ayırın.
9. Çocuğun sorduğu bütün sorular , daha öncede defalarca sorulmuş olsa bile cevaplandırın.
10. Çocuğun olanlarla ilgili resimler yapmasına ve oyunlar oynamasına izin verin , duygularını kendi dilinde ifade etmesini sağlayın.
11. Kaybı bir gerçek haline getirin çocuğun cenaze törenine katılmasına ve bu süreci diğer sevdikleriyle birlikte yaşamasına izin verin .
12. Çocuğu korumak için kendi duygu ve düşüncelerinizi saklamayın.
13. Ölen kişiyi hatırlatacak şeyleri saklamayın . Albümler hazırlayın , resimlere bakın ….
14. Evde , okulda devamlılık çok önemli olup çocukların kayıp sonrasında evden uzaklaştırılmalarından kaçının
15. Evde normal düzeni sürdürmeye çalışın bunun için aile büyüklerinin bir süre evde kalması uygundur.